.png "English"){kind=small}
Η παλαιά Αβάνα και οι οχυρώσεις της
Στις 9 ακριβώς κάθε βράδυ μια ομοβροντία κανονιοβολισμών από τα τείχη της Φορταλέζα ντέλα Καμπάνια αναγγέλλει το κλείσιμο του λιμανιού και της πόλης της Αβάνας. Φαίνεται παράξενο που η επαναστατική Κούβα του Φιντέλ Κάστρο έχει διατηρήσει αυτή την αρχαία παράδοση και η θέα των στρατιωτών με τις παλιομοδίτικες στολές που κινούνται πάνω στις επάλξεις του ισχυρότερου λατινοαμερικανικού φρουρίου φέρνουν στον νου εικόνες της εποχής της αποικιοκρατίας και των πειρατών.
Περίπου δύο εβδομάδες μετά την πρώτη μοιραία προσέγγιση στην Αμερική, το πλήρωμα του Κολόμβου αποβιβάστηκε στο πιο όμορφο νησί που είχε ποτέ αντικρίσει ανθρώπινο μάτι, όπως σημείωνε στο ημερολόγιό του ο καπετάνιος. Ήθελε να το ονομάσει Χουάνα, προς τιμή της κόρης της βασίλισσας Ισαβέλλας της Ισπανίας και προστάτιδάς του.
Στην Κούβα, όπως την αποκαλούσαν οι ιθαγενείς, η πόλη Σαν Κριστομπάλ ντε λα Χαμπάνα ιδρύθηκε από τον Διέγο Βελάσκεθ το 1519. Η πόλη, που προστατεύεται από έναν μεγάλο ορμίσκο,
επρόκειτο σύντομα να γίνει σπουδαίο λιμάνι και το 1550 την έκαναν έδρα του κυβερνήτη της νήσου. Όμως σύντομα ανακάλυψαν το μεγαλείο της οι πειρατές οι οποίοι προσέγγιζαν τακτικά τον κόλπο τουΜεξικού. Πέντε χρόνια αργότερα ο Γάλλος Ζακ ντε Σορ κατέλαβε την πόλη ξεπερνώντας τις επιδρομές του διάσημου Φράνσις Ντρέικ.
Για την προστασία της πόλης ήταν απαραίτητο ένα οχυρό. Το σύμβολό της, Χιραλδίγια, διακρίνεται ακόμη στον πύργο του 1577, Καστίγιο ντε λα Ρεάλ Φουέρτσα. Είναι ένας ανεμοδείκτης με τη μορφή της Ινές ντε Μπομπαντίγια, συζύγου του κυβερνήτη Ερνάν ντε Σότο. Παρά τα προγνωστικά, το κτίριο ήταν ανεπαρκές και οι Ισπανοί ξεκίνησαν την κατασκευή δύο ακόμη ογκωδών φρουρίων το 1589.
Το Καστίγιο ντε λος Τρες Σάντος Ρέγες Μάγος ντελ Μόρο και το Καστίγιο ντε Σαν Σαλβαδόρ ντε λα Πούντα, που βρίσκονται στην ακτή απέναντι από το στόμιο της Μπαχία ντε λα Χαμπάνα, ενώνονταν με μια ισχυρή αλυσίδα που απέτρεπε την είσοδο πειρατικών πλοίων. Πάντως, δεν ήταν εύκολο να αποτραπεί ο αγγλικός στόλος από επιδρομές στην Αβάνα όλο τον 17ο αιώνα και το 1762 τελικώς κατέλαβε την πόλη. Μόλις έναν χρόνο αργότερα,
επιστράφηκε στην Ισπανία σε αντάλλαγμα για τη Φλόριντα και ο Ισπανός βασιλιάς Κάρολος Γ΄ άρχισε την κατασκευή της μεγάλης Φορταλέζα ντε λα Καμπάνια που ολοκληρώθηκε το 1777. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε και ο καθεδρικός ναός, τριάντα χρόνια πριν εγκαινιαστεί τελικώς από τους Ιησουΐτες. Η μπαρόκ πρόσοψή του από κοραλλιογενή ασβεστόλιθο δεσπόζει στην πλατεία της παλαιάς πόλης που περιστοιχίζεται από προπύλαια και στην οποία βλέπουν τα κυβερνητικά κτίρια. Ο καθεδρικός ναός με τον κυρίως ναό και τους δύο διαδρόμους είναι απλός και μάλλον σκούρος και αποτελείται από περίεργο κράμα ρυθμών, αποτέλεσμα των πολλών ανακαινίσεων που έχει υποστεί σε περίοδο δύο αιώνων. Εκτός από το ψηλό ιερό που είναι υπέροχα διακοσμημένο με χρυσό, άργυρο και όνυχα, υπάρχουν εικόνες του Ζαν Μπατίστ Βερμέ και πολλά γλυπτά. Εδώ παρέμεινε η σορός του Χριστόφορου Κολόμβου μέχρι το 1898 οπότε μεταφέρθηκε στη Σεβίλη, όταν η Ισπανία αποχώρησε και από την τελευταία της αποικία.
Ο πρώτος καθεδρικός ναός της Αβάνας καταστράφηκε τον 18ο αιώνα, εξακολούθησε όμως να βρίσκεται στην Πλάζα ντε Άρμας, στο πάρκο Σεσπέδες, που είναι η παλαιότερη πλατεία της πόλης και υπήρξε καρδιά της πολιτικής και στρατιωτικής ζωής από τον 16ο αιώνα. Εκεί δεσπόζουν μερικά από τα ομορφότερα κτίρια της πόλης, όπως το Παλάσιο ντε λος Καπιτάνος
, Χεμεράλες (έδρα του αστικού μουσείου), το Παλάσιο ντελ Κόντε ντε Σαντοβένια και το Καστίγιο ντε λα Ρεάλ Φουέρτσα. Το Παλάσιο ντελ Σεγκούντο Κάμπο, από την άλλη πλευρά, είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα της κουβανικής μπαρόκ αρχιτεκτονικής. Κατασκευάστηκε το 1772 σε μια υπέροχη κιονοστοιχία για να στεγάσει το ταχυδρομείο και βλέπει στο ανδαλουσιανού ρυθμού προαύλιο, ενώ έγινε κατοικία του κυβερνήτη το 1853. Από την πλατεία ξεκινούν πολλοί δρόμοι της αποικιακής πρωτεύουσας (όπως η Οβίσπο που συνδέει την Πλάζα ντε Άρμας και το Πασέο ντε Μαρτί που έλαβε την ονομασία του από τον ήρωα της επανάστασης) στην οποία αντικρίζουν με μεγάλες αυλές, οι κατοικίες αποικιακού και Αρτ Νουβό ρυθμού.
Ο πιο ελκυστικός δρόμος της Αβάνας είναι ίσως η Μαλεκόν, ο δρόμος που διασχίζει επί 7 χιλιόμετρα την παραλία από το Καστίγιο ντε λα Πούντα μέχρι την εκβολή του ποταμού Αλμεντάρες. Το πρώτο τμήμα του περιστοιχίζεται από κιονοστοιχίες με ισπανικά αποικιακά σπίτια που χρησίμευαν ίσως για τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών, με δεδομένη τη γειτνίασή τους με το λιμάνι. Σήμερα, παρά τις προσπάθειες της κουβανικής κυβέρνησης να υπεραμυνθεί αυτής της τάσης, πολλά από τα κτίρια αυτά έχουν αλλοιωθεί σε μεγάλο βαθμό.
Περίπου δύο εβδομάδες μετά την πρώτη μοιραία προσέγγιση στην Αμερική, το πλήρωμα του Κολόμβου αποβιβάστηκε στο πιο όμορφο νησί που είχε ποτέ αντικρίσει ανθρώπινο μάτι, όπως σημείωνε στο ημερολόγιό του ο καπετάνιος. Ήθελε να το ονομάσει Χουάνα, προς τιμή της κόρης της βασίλισσας Ισαβέλλας της Ισπανίας και προστάτιδάς του.
Στην Κούβα, όπως την αποκαλούσαν οι ιθαγενείς, η πόλη Σαν Κριστομπάλ ντε λα Χαμπάνα ιδρύθηκε από τον Διέγο Βελάσκεθ το 1519. Η πόλη, που προστατεύεται από έναν μεγάλο ορμίσκο,
επρόκειτο σύντομα να γίνει σπουδαίο λιμάνι και το 1550 την έκαναν έδρα του κυβερνήτη της νήσου. Όμως σύντομα ανακάλυψαν το μεγαλείο της οι πειρατές οι οποίοι προσέγγιζαν τακτικά τον κόλπο τουΜεξικού. Πέντε χρόνια αργότερα ο Γάλλος Ζακ ντε Σορ κατέλαβε την πόλη ξεπερνώντας τις επιδρομές του διάσημου Φράνσις Ντρέικ.Για την προστασία της πόλης ήταν απαραίτητο ένα οχυρό. Το σύμβολό της, Χιραλδίγια, διακρίνεται ακόμη στον πύργο του 1577, Καστίγιο ντε λα Ρεάλ Φουέρτσα. Είναι ένας ανεμοδείκτης με τη μορφή της Ινές ντε Μπομπαντίγια, συζύγου του κυβερνήτη Ερνάν ντε Σότο. Παρά τα προγνωστικά, το κτίριο ήταν ανεπαρκές και οι Ισπανοί ξεκίνησαν την κατασκευή δύο ακόμη ογκωδών φρουρίων το 1589.
Το Καστίγιο ντε λος Τρες Σάντος Ρέγες Μάγος ντελ Μόρο και το Καστίγιο ντε Σαν Σαλβαδόρ ντε λα Πούντα, που βρίσκονται στην ακτή απέναντι από το στόμιο της Μπαχία ντε λα Χαμπάνα, ενώνονταν με μια ισχυρή αλυσίδα που απέτρεπε την είσοδο πειρατικών πλοίων. Πάντως, δεν ήταν εύκολο να αποτραπεί ο αγγλικός στόλος από επιδρομές στην Αβάνα όλο τον 17ο αιώνα και το 1762 τελικώς κατέλαβε την πόλη. Μόλις έναν χρόνο αργότερα,
επιστράφηκε στην Ισπανία σε αντάλλαγμα για τη Φλόριντα και ο Ισπανός βασιλιάς Κάρολος Γ΄ άρχισε την κατασκευή της μεγάλης Φορταλέζα ντε λα Καμπάνια που ολοκληρώθηκε το 1777. Τον ίδιο χρόνο ξεκίνησε και ο καθεδρικός ναός, τριάντα χρόνια πριν εγκαινιαστεί τελικώς από τους Ιησουΐτες. Η μπαρόκ πρόσοψή του από κοραλλιογενή ασβεστόλιθο δεσπόζει στην πλατεία της παλαιάς πόλης που περιστοιχίζεται από προπύλαια και στην οποία βλέπουν τα κυβερνητικά κτίρια. Ο καθεδρικός ναός με τον κυρίως ναό και τους δύο διαδρόμους είναι απλός και μάλλον σκούρος και αποτελείται από περίεργο κράμα ρυθμών, αποτέλεσμα των πολλών ανακαινίσεων που έχει υποστεί σε περίοδο δύο αιώνων. Εκτός από το ψηλό ιερό που είναι υπέροχα διακοσμημένο με χρυσό, άργυρο και όνυχα, υπάρχουν εικόνες του Ζαν Μπατίστ Βερμέ και πολλά γλυπτά. Εδώ παρέμεινε η σορός του Χριστόφορου Κολόμβου μέχρι το 1898 οπότε μεταφέρθηκε στη Σεβίλη, όταν η Ισπανία αποχώρησε και από την τελευταία της αποικία.Ο πρώτος καθεδρικός ναός της Αβάνας καταστράφηκε τον 18ο αιώνα, εξακολούθησε όμως να βρίσκεται στην Πλάζα ντε Άρμας, στο πάρκο Σεσπέδες, που είναι η παλαιότερη πλατεία της πόλης και υπήρξε καρδιά της πολιτικής και στρατιωτικής ζωής από τον 16ο αιώνα. Εκεί δεσπόζουν μερικά από τα ομορφότερα κτίρια της πόλης, όπως το Παλάσιο ντε λος Καπιτάνος
, Χεμεράλες (έδρα του αστικού μουσείου), το Παλάσιο ντελ Κόντε ντε Σαντοβένια και το Καστίγιο ντε λα Ρεάλ Φουέρτσα. Το Παλάσιο ντελ Σεγκούντο Κάμπο, από την άλλη πλευρά, είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα της κουβανικής μπαρόκ αρχιτεκτονικής. Κατασκευάστηκε το 1772 σε μια υπέροχη κιονοστοιχία για να στεγάσει το ταχυδρομείο και βλέπει στο ανδαλουσιανού ρυθμού προαύλιο, ενώ έγινε κατοικία του κυβερνήτη το 1853. Από την πλατεία ξεκινούν πολλοί δρόμοι της αποικιακής πρωτεύουσας (όπως η Οβίσπο που συνδέει την Πλάζα ντε Άρμας και το Πασέο ντε Μαρτί που έλαβε την ονομασία του από τον ήρωα της επανάστασης) στην οποία αντικρίζουν με μεγάλες αυλές, οι κατοικίες αποικιακού και Αρτ Νουβό ρυθμού.Ο πιο ελκυστικός δρόμος της Αβάνας είναι ίσως η Μαλεκόν, ο δρόμος που διασχίζει επί 7 χιλιόμετρα την παραλία από το Καστίγιο ντε λα Πούντα μέχρι την εκβολή του ποταμού Αλμεντάρες. Το πρώτο τμήμα του περιστοιχίζεται από κιονοστοιχίες με ισπανικά αποικιακά σπίτια που χρησίμευαν ίσως για τη διαπραγμάτευση εμπορικών συμφωνιών, με δεδομένη τη γειτνίασή τους με το λιμάνι. Σήμερα, παρά τις προσπάθειες της κουβανικής κυβέρνησης να υπεραμυνθεί αυτής της τάσης, πολλά από τα κτίρια αυτά έχουν αλλοιωθεί σε μεγάλο βαθμό.
UNESCO
